گز یکی از شیرینی‌های سنتی و معروف ایرانی است که منشأ آن به شهر اصفهان برمی‌گردد. گز اصفهان به‌عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و اجتماعی ایران در کنار سوهان قم شناخته می‌شود. این دو سوغات ایرانی در طول تاریخ مانند یک هدیه ارزشمند و نشان‌دهنده مهمان‌نوازی ایرانیان، مورداستفاده قرار گرفته است. تاریخچه گز اصفهان به قرن‌ها پیش برمی‌گردد و طبق برخی منابع، اولین‌بار در دوران صفویه تولید شده است. باگذشت زمان، گز به سایر شهرهای ایران نیز راه پیدا کرد و برندهای قدرتمندی همچون مرتضوی در کنار سوهان قم، اقدام به تولید گز مرتضوی نیز کرده‌اند.
7 ترکیب اصلی از مواداولیه گز
گز از ترکیبات ساده و درعین‌حال با کیفیتی تهیه می‌شود که شامل موارد زیر است:
- عصاره گزانگبین: شیره طبیعی درخت گز که به گز، طعم و بافت متمایزی می‌بخشد.
- گلوکز: برای حفظ رطوبت و جلوگیری از خشک‌شدن گز استفاده می‌شود.
- سفیده تخم‌مرغ: جهت ایجاد بافتی لطیف در گز مصرف دارد.
- شکر: به‌عنوان شیرین‌کننده اصلی در تهیه گز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- مغزیجات: معمولاً از پسته و بادام استفاده می‌شود که طعم و عطر خاصی به گز می‌بخشد.
- هل: به‌عنوان ادویه‌ای خوش‌عطر که طعم گز را غنی‌تر می‌کند.
- گلاب: جهت افزایش عطروطعم طبیعی، استفاده می‌شود.
5 قدم در تولید گز
تولید گز یک فرایند دقیق و هنرمندانه است که نیاز به‌دقت و تجربه دارد. مراحل تولید گز به شرح زیر است:
- آماده‌سازی مواد اولیه: تمام مواد اولیه شامل گزانگبین، گلوکز، شکر، سفیده تخم‌مرغ و سایر موارد به‌دقت انتخاب و آماده می‌گردند.
- اضافه‌کردن مغزیجات: مغزیجات و سایر طعم‌دهنده‌ها به مخلوط اضافه شده و به‌آرامی هم زده می‌شوند.
- پخت: مخلوط به‌صورت کم‌حرارت پخته می‌شود تا به قوام مناسب برسد.
- سردکردن و شکل‌دادن: پس از پخت، مخلوط به ظرف‌های مخصوص منتقل شده و پس از سردشدن به اشکال مختلف برش داده می‌شود.
- بسته‌بندی: گز آماده، بسته‌بندی شده و به بازار عرضه می‌گردد.
انواع گز مرتضوی
تنوع در گز به دلیل استفاده از مواد مختلف و روش‌های متفاوتِ تولید است. این تنوع باعث می‌شود که مصرف‌کنندگان بتوانند با سلیقه‌های متفاوت، گز موردنظر خود را انتخاب کنند.
انواع مختلف گز مرتضوی شامل:
· گز پسته
گز پسته‌ای به دلیل طعم و بافت استثنایی آن، پرفروش‌ترین و پرطرف‌دارترین نوع گز اصفهان است. استفاده از مغز پسته در گز، باعث تردی و غنای دلپذیری شده و ارزش غذایی گز را نیز بیشتر می‌کند. ماده اصلی موجود در گز که به نام گزانگبین شناخته می‌شود، یک شیرین‌کننده طبیعی است که از گیاه گون به دست می‌آید. این شیرین‌کننده، با طعم پسته، هارمونی خوبی دارد و طعم کلی گز را بهتر می‌کند.
هرچه نوع پسته بهتر باشد، گز مرغوب‌تر و خوش‌طعم‌تر خواهد بود. درصد پسته مورداستفاده در گز، می‌تواند بر اساس ترجیحات مشتری و قیمت تمام‌شده متفاوت باشد. هرچقدر درصدِ مغز پسته بیشتر باشد، قیمت گز بالاتر خواهد بود. درصد پسته در هر جعبه می‌تواند از 18٪ تا 48٪ متفاوت باشد که به مشتریان اجازه می‌دهد تا انتخاب مناسب خود را داشته باشند.
پسته علاوه بر اینکه یک غذای لذیذ است، به دلیل خواص درمانی بی‌شمارش نیز شناخته شده است. این آجیل محبوب، حاوی انواع مواد مغذی و ویتامین‌های ضروری از جمله ویتامین‌های A، E و C است. پسته همچنین منبع عالی فیبر، کلسیم، آهن، پتاسیم، فسفر، سلنیوم، منیزیم و آهن نیز است.
· گز پسته و بادام
این نوع گز، ترکیبی از مغزهای پسته و بادام است که به آن طعمی خاص و متعادل می‌بخشد. گز پسته و بادام به دلیل غنای طعم و بافتی که دارد، موردتوجه بسیاری از مردم قرار گرفته است و در مراسم خاص و جشن‌ها سرو می‌شود.
ترکیب بادام بوداده در کنار پسته، می‌تواند هم کیفیت عالی و هم طعم دلپذیری به گز بدهد. ترکیب این دو آجیل، تضاد لذت‌بخشی از طعم‌ها و بافت‌ها را به این خوراکی سنتی ایرانی اضافه می‌کند. لطافت پسته می‌تواند مکمل بادام بودادهِ ترد باشد و تجربه‌ای منحصربه‌فرد و رضایت‌بخش را برای ذائقه شما ایجاد نماید؛ بنابراین، اگر به دنبال یک تجربه جدید در خانواده گزها هستید، حتما گز پسته و بادام مرتضوی را امتحان کنید و از ترکیب این دو آجیل در گز لذت ببرید.
· گز آردی
یکی از معروف‌ترین مدل‌های گز، گز آردی اصفهان است. این مدل خاص، به دلیل بافت نرم و طعم عالی آن، محبوبیت زیادی در بین مشتریان به دست آورده است. در فرایند تهیه خمیر، مواد اولیه، ترکیب شده و به شکل مربع یا دایره درمی‌آیند. برای ایجاد این مدل خاص، از گزانگبین که یک شیرین‌کننده طبیعی است، استفاده می‌شود. جالب اینجاست که در تهیه گز، از خود آرد استفاده نمی‌شود.
گز را در آرد قرار می‌دهند تا عمر مفید آن افزایش یابد.
قراردادن گز در آرد، نه‌تنها بر کیفیت طعم گز تأثیر می‌گذارد؛ بلکه به حفظ طراوت و نرمی آن برای مدت طولانی‌تر نیز کمک می‌کند. آرد استفاده شده در این مدل گز، به آرد نول معروف است که کاملا سفید است.
گز آردی اصفهان به دلیل محبوبیتی که در بین مشتریان دارد، یک مدل گز بسیار پرطرف‌دار است. ترکیب منحصربه‌فرد مواد از جمله گزانگبین و گلوکز و مغزها و ادویه‌های معطر، طعمی خاص و بافتی متمایز به این شیرینی داده است. گز آردی با شکل‌های جذاب و شیرین‌کننده‌های طبیعی خود، همچنان مشتریان را مجذوب خود می‌نمایند.
· سوهان گزی
سوهان گزی یک نوع شیرینی خوشمزه است که از ادغام دو شیرینی سنتی گز و سوهان به دست می‌آید. در حقیقت گزی است که با یک‌لایه سوهان پوشانده می‌شود. سوهان گزی به‌عنوان یک خوراکی مغذی می‌تواند در کنار قهوه یا چای سرو شود. هنگام خرید سوهان گزی، بسیار مهم است که از نکات کلیدی آگاه باشید تا محصولی باکیفیت بالا و طعم عالی خریداری نمایید. یکی از جنبه‌های مهم، کیفیت سوهان، مواد اولیه مثل جوانه گندم مصرفی است.
جوانه گندم مورداستفاده در تولید سوهان گزی، دارای ارزش غذایی قابل‌توجهی است. این ماده، حاوی ویتامین‌های ضروری مانند ویتامین E، ویتامین B کمپلکس و مواد معدنی مانند روی، منیزیم و فسفر است. مواد مغذی فوق، به حفظ سلامت و تندرستی کلی کمک می‌کنند. ویتامین E به دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی‌اش شناخته شده و باعث محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو می‌گردد. ویتامین‌های B ، نقش مهمی در تولید انرژی دارند و از عملکرد صحیح سیستم عصبی حمایت می‌کنند. علاوه بر این، مواد معدنی مانند روی نیز به عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کنند.
سخن پایانی در مورد انواع گز
گز یکی از شیرینی‌های سنتی و محبوب ایرانی است که با ترکیبات خاص و فرایند تولید منحصربه‌فرد خود، جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ایرانی دارد. انواع مختلف گز، از گز پسته، پسته و بادام تا گز آردی و سوهان گزی، هر کدام طعم و عطر خاص خود را دارند و در مراسم‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند. گز مرتضوی به‌عنوان یک برند معتبر، باکیفیت بالای محصولات خود، تجربه‌ای لذت‌بخش از این شیرینی را برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند.
منابع
